وضعیت مس در جهان
معادن مس در دنیا به دو صورت روباز و یا زیرزمینی می باشند. امروزه بیشترین درصد مس دنیا از معادن روباز استخراج میشود، مشروط بر اینکه کمترین مس موجود در سنگ معدن حدود 4/0 درصد باشد. از معادن مس زیرزمینی نیز که کمترین مس موجود در سنگ معدن آن 7/0 درصد باشد، درصورت مقرون به صرفه اقتصادی بودن، استخراج صورت میگیرد.
در حال حاضر، مهمترین معادن مس جهان در کانادا و مکزیک واقع در آمریکایشمالی ـ شیلی، پرو و برزیل واقع در آمریکایجنوبی ـ ایران، قزاقستان، ازبکستان، سیبری شمالی، ژاپن و اندونزی واقع در آسیا ـ زئیر، زامبیا، آفریقایجنوبی و اوگاندا واقع در آفریقا ـ کوئینزلند و باگینویل واقع در استرالیا ـ و لهستان، یوگسلاوی، اسپانیا و نروژ واقع در اروپا قرار دارند. از این میان، شرکت معدنی «کودلکو» شیلی با در اختیار داشتن حدود 18 درصد ذخایر مس جهان، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده است.
وضعیت مس در ایران
هماکنون ایران هفدهمین تولیدکننده مس در دنیاست. به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، کشور ما دو میلیارد تن از ذخایر مس دنیا را در اختیار دارد و سالانه حدود 220 هزار تن مس کاتدی تولید میکند که این میزان 2/1 درصد از تولید جهانی این محصول است.
سعدمحمدی میافزاید: کشور ما اکنون هفدهمین تولیدکننده مس در دنیاست که پیشبینی میشود با برنامهریزیها و پروژههای تعریف شده در این صنعت، در چهار سال آینده با کسب سهم 5/3 درصدی از کل مس دنیا به جایگاه دهم دست یابد.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، هماینک برای تولید مس شرایط استخراج 92 میلیون تن ماده معدنی موجود است.
سعدمحمدی با توجه به حجم صادرات مس و انتخاب شرکت ملی صنایع مس ایران بعد از نفت بعنوان نخستین صادرکننده گفت: به منظور شناسایی معادن و پتانسیلهای جدید مس هماکنون در 49 نقطه کشور اکتشاف فعال شده است. در حال حاضر شرکت ملی صنایع مس ایران در حال انجام عملیات اکتشافی به منظور شناسایی و بررسی امکان بهرهبرداری از پتانسیلهای معدنی مس ایران در سه مرحله پیجویی، اکتشاف عمومی و اکتشاف تفصیلی است. این بررسیها در شش ناحیه کشور در استانهای آذربایجانشرقی، اردبیل، خراسانجنوبی، سیستان و بلوچستان، کرمان و یزد صورت میگیرد.
کانسارها و کانیهای مس در ایران:
پژوهشها نشان میدهند، ایران روی کمربند مس جهانی قرار دارد که از جنوبشرقی کشور آغاز شده تا شمالغربی و نواحی آذربایجان ادامه مییابد. بزرگترین کمربند مس شناخته شده ایران همراه با زون ولکانیکی ـ پلوتونیکی، کمربند قلعه دختر در ارومیه است. کانسار مس پورمیزی سرچشمه نیز بزرگترین معدن مس ایران و ازجمله معادن مهم مس دنیا محسوب میشود. روی کمربند ولکانیکی ـ پلوتونیکی قلعه دختر در ارومیه، علاوه بر سرچشمه، چند منطقه دیگر با کانیسازی مس پورمیزی شناسایی و در درست مطالعه است. چهارگنبد، تخت، بهر آلمان، سونگون، بالوچه، آستامال، بارملک و کیقال از جمله مهمترین این مناطق هستند. کانیسازی نوع ماسیوسولفید نیز در منطقه سبزوار خراسان، چهل کوره سیستان و بلوچستان، پلنگی و چاه مسی کرمان یافت میشود.